Het deelakkoord betreft de hoofdpunten van een nieuw pachtstelsel en is gebaseerd op voorstellen van die mr L. Valk voorzitter van de Centrale Grondkamer en van het gerechtshof Arnhem-Leeuwarden, heeft voorbereid in samenwerking met mr. G.M.F. Snijders, advocaat en oud hoogleraar agrarisch recht en mr. R Verbakel, agrarisch jurist.
Het deelakkoord is tot stand gekomen tussen vertegenwoordigers van pachters (BLHB), agrarische ondernemers (LTO), jonge boeren (het NAJK), verpachters (Federatie Particulier Grondbezit en ASR) en verpachtende natuurbeschermingsorganisaties (Natuurmonumenten, De12Landschappen) in aanwezigheid en met inbreng van de Koninklijke Nederlandse Vereniging van Rentmeesters, het Staatsbosbeheer en het Rijksvastgoed- en ontwikkelingsbedrijf (vroeger Domeinen) op 2 juli 2014.
Teleurstellend is dit deelakkoord en wij wijzen het dan ook af. Temeer als dit wordt gezien als het resultaat van de gemaakte evaluatie rapportage over dit onderwerp door Willem Bruil. Van zijn adviezen om het pachtrecht liberaler te maken zijn hierin helaas maar weinig zaken terug te vinden. Hij had zijn bevindingen van deze evaluatie aanvankelijk -op voorhand van zijn definitieve rapportage over dit onderwerp- toch in de week gelegd aan de diverse deskundigen, alsook hoor- en wederhoor toegepast.
Waar wij vooral grote moeite mee hebben is de “flexibele pacht” (de vervanger van de geliberaliseerde pacht). In deze bijdragen zullen wij ons vooral daarop richten.
In plaats de succesvolle geliberaliseerde pacht te handhaven, wordt de flexibele pacht opgetuigd met allerlei beperkingen, zonder dat daarvoor aanleiding is vanwege klachten op misbruik van deze regeling. Waarom dan toch deze succesvolle regeling inperken is ons niet duidelijk.
Des te meer wringt de schoen bij de toetsing van de pachtprijs van de flexibele pachtovereenkomst op basis van een nieuw op te tuigen systeem van registratie van pachtprijzen door de grondkamer. Van deze prijzen dienen percentages afgetrokken te worden al naar gelang de duur van de overeenkomst. Dit zal naar alle waarschijnlijk mislukken omdat het veel te ingewikkeld is en uiteindelijk zullen naar alle waarschijnlijkheid de doorberekende kosten voor pachter hoger gaan uitvallen, terwijl dat nu juist niet de bedoeling was.
Beter- en ook veel werkbaarder zal zijn om de pachtprijs op (maximaal) 2% van de grondwaarde (bij voortgezet agrarisch gebruik ) vast te stellen & dus niet meer op regio basis, zo ontstaat er een op maat gesneden pachtprijs waarin alle factoren zijn gewogen, zowel een pachter en een verpachter komen daar gezamenlijk wel uit, blijkt ook al reeds in de praktijk. Bij mogelijke geschillen kan de plaatselijke taxateur van de grondkamer worden ingeschakeld om de grondprijs te bepalen en daardoor de pachtprijs vast te stellen op basis van deze 2%. Het is dan terecht dat ook anderen hierover reeds hun bedenkingen hebben geuit.
Als het argument is dat we voor duurzame instandhouding en ontwikkeling van grondbezit opteren en niet wensen te kiezen voor het snelle geld is het veel beter om voorwaarden te verbinden aan het grondgebruik. Als tijdelijke grondgebruiker ben je immers te gast op andermans grond. Wij zijn van mening dat als er lagere prijzen worden gehanteerd voor liberale pacht een grondgebruiker niet voornemens is om allerlei grondverbeteringswerkzaamheden uit te gaan voeren. Beter is te werken met meetbare voorwaarden.
Kapteijn Grondzaken maakt zich hard voor het behoud van de geliberaliseerde pacht van zes jaar of korter. Des de meer omdat de vraag vanuit de markt daarvoor erg hoog is.
